Duurzame inzetbaarheid: kijk verder dan gezonde voeding en beweging

Als Adviseur Mobiliteit spreek ik binnen de overheid met veel managers en HR-adviseurs. Dit gaat vaak over situaties waarbij medewerkers onvoldoende functioneren. Steeds vaker gaat dit ook over medewerkers die het werk niet meer aan kunnen en uitvallen met fysieke en psychische klachten. Een helder begrip en ontwikkeling van duurzame inzetbaarheid is noodzakelijk bij preventie. Duurzame inzetbaarheid gaat verder dan alleen fysieke gezondheid.

Een bijdrage van onze Adviseur Mobiliteit Ed van Gelderen

Constante veranderingen

Organisaties hebben steeds meer te maken met veranderingen. Steeds vaker moeten organisaties reorganiseren, bijvoorbeeld doordat gemeentes samen worden gevoegd of werkzaamheden worden uitbesteed. Of organisaties worden gedwongen om werkprocessen te veranderen, waarmee regelmatig ook werk wordt geautomatiseerd. Daarnaast hebben medewerkers in het dagelijks leven te maken met snelle veranderingen in de maatschappij en wordt er steeds meer van hen gevraagd binnen de organisatie. Uit cijfers blijkt dat ook steeds meer jongeren uitvallen met burn out-verschijnselen. Nog niet zo lang geleden kwam dit alleen voor bij werknemers boven de 40 jaar oud.

‘Grijze druk’

Tegelijkertijd moeten oudere werknemers langer doorwerken. Uit de gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat sinds de AOW in 1957 is ingevoerd de ‘grijze druk’ behoorlijk is toegenomen. In die tijd waren er zes potentieel werkenden voor iedere AOW-er. Tegenwoordig zijn dat er vier en in 2038 verwacht men twee potentieel werkenden voor iedere 65-plusser.

Duurzame inzetbaarheid

In onze vergrijzende maatschappij die in hoog tempo verandert is duurzame inzet van arbeid van groot belang. Duurzame inzetbaarheid verwijst naar de mate waarin iemand nu en in de toekomst in staat is om werk te verrichten en daartoe ook gemotiveerd is. Aandacht voor het ontwikkelen van duurzame inzetbaarheid is van groot belang. Minister Kamp verwoordde dit in zijn brief aan de kamer als volgt:

“We moeten er met elkaar voor zorgen dat mensen gezond, vitaal en productief tot aan de pensioenleeftijd kunnen blijven werken. Deze ambitie kan alleen gerealiseerd worden als daar vanaf de start van de loopbaan consistent aan wordt gewerkt door iedere werknemer, in samenspraak met zijn of haar werkgever.”

Duurzame inzetbaarheid en Sociaal Verantwoordelijk Ondernemen

Bij Sociaal Verantwoordelijk Ondernemen ligt de nadruk vooral op de Human Resources. Het gaat daarbij om in de eerste plaats om de verantwoordelijkheid voor het menselijk kapitaal binnen de onderneming, denk aan aandacht voor levenslang leren, veiligheid en gezondheid. Daarnaast gaat het om bedrijfsoverstijgende maatschappelijke verantwoordelijkheden, zoals de balans tussen werk en prive en gelijke kansen voor mannen en vrouwen. Met deze focus op de Human Resources komt Sociaal Verantwoord Ondernemen sterk overeen met het begrip duurzame inzet van arbeid.

Is het ontwikkelen en onderhouden van duurzame inzetbaarheid een verantwoordelijkheid van de werkgever of ook van de werknemer? Werkvermogen is de mate waarin iemand nu en in de nabije toekomst fysiek en mentaal in staat is om zijn werkzaamheden uit te voeren en dat is een gezamenlijke verantwoordelijkheid.

Duurzame inzetbaarheid bij gemeenten

Vanuit de Hogeschool van Amsterdam is onderzocht hoe er in Nederlandse gemeenten naar vitaliteit wordt gekeken. Mabel Nieman, stagiaire bij BeweegProfs, heeft het onderzoek uitgevoerd onder HR-medewerkers van 36 gemeenten in Nederland. Uit het onderzoek blijkt dat 80% van de ambtenaren vindt dat vitaliteit belangrijk is binnen de gemeente. Er is dus zeker aandacht voor vitaliteit binnen het HR-management, maar wordt er ook structureel aandacht aan besteed? Dat minder dan de helft van de onderzochte gemeenten structureel aandacht besteed aan vitaliteit onder medewerkers, betekent niet dat er niks gebeurt. Sommige gemeenten zorgen voor gezond eten in de kantine, aanpassingen van bureaus (statafels en fietsstoelen), een bedrijfsarts, regelmatige gezondheidsmetingen of workshops over voeding en bewegen.

Gemeenten zijn zich dus bewust van het feit dat er meer aandacht nodig is voor vitaliteit. In de praktijk is dat nog teveel gericht op gezondheid en te weinig op duurzame arbeid. De wens en goede intenties zijn er, maar kennis, ervaring zijn niet altijd voorhanden.

POSG is met haar dienstverlening voortdurend bezig met de ontwikkeling en onderhoud van duurzame inzetbaarheid en de komende periode zullen wij dit onderwerp vaker onder de aandacht brengen. Dit doen wij onder andere met het organiseren van een expertisebijeenkomst in het najaar. Wilt u op de hoogte blijven van deze bijeenkomst? Laat dan hieronder uw gegevens achter. U ontvangt dan later van ons een vrijblijvende uitnodiging.